OMA-Useless Box

De nutteloze doos, of nutteloze machine zoals het ook wel wordt genoemd is binnen 'Makersgroepen' een van de standaard 'Rites of Passage'. Iedereen moet hem gemaakt hebben eigenlijk. Met deze handleiding maak je er ook een.

De opdracht bestaat uit een aantal onderdelen. Het is mogelijk om sommige onderdelen tegelijk te doen. Om alles te kunnen doen moet je kunnen solderen en werken met de lasersnijder.

Benodigdheden

• Plaatje triplex 30 * 30cm, 3mm dik.
• DC motor
• DPDT tuimelschakelaar
• Eindschakelaar
• Batterijhouder (plus batterijen)
• Houtlijm
• Schroevendraaier
• Schroeven:
  • 3 stuks 2,5 x 12
  • 1 stuk 2,5 x 16
  • 1 stuk 3,0 x 12
  • 2 stuks 3,5 x 20
• Klittenband met plakstrook
• Paperclip of ander ijzeren staafje
• Wat snoertjes, liefst rood, zwart, geel groen en paars.
• soldeerbout en soldeertin

Moet je alles al van te voren pakken? Nee, je zou het maar kwijt raken in de tussentijd! Begin gewoon met lezen en dan merk je vanzelf wel wat je nodig hebt.

Onderdelen snijden

Je zult de onderdelen eerst moeten snijden uit hout met de lasersnijder. In het bestand staan alle onderdelen en op de foto bovenaan deze handleiding zie je hoe het ongeveer gaat worden als je verder niets wijzigt. Dat is een beetje saai natuurlijk, het is leuker als je de bij de schakelaar bijvoorbeeld een tekstje als 'AAN UIT' zet, of er zelfs een foto in graveert. Probeer er maar iets moois van te maken.

Het is slim om het bestand te openen op de computers in de Studio omdat je het daar direct met Lightburn kunt openen. Als het goed is heb je de intro hiervoor al gedaan, als je niet weet waar dit over gaat moet je de Intro Lightburn en Lasersnijder misschien nog eens snel doorlezen ...

Het bestand kun je hier vinden: Klik met de rechtermuisknop op deze link en kies voor 'Link Opslaan Als' om het bestand op te slaan.

In Lightburn kies je vervolgens in het menu voor 'File' / 'Bestand' en vervolgens voor 'Import' om dit SVG bestand te importeren!

Als je dat gedaan hebt kun je er dus letters opzetten en als je erg creatief bent zelfs foto's en dergelijke. Waar je even op moet letten is welke zaken je wilt snijden en welke zaken je wilt graveren. De volgorde is ook belangrijk. In het originele bestand zie je dat ik rood, blauw en zwart gebruikt heb. Deze drie kleuren moeten alledrie gesneden worden, en van deze drie rood het eerst. Je kunt in het overzicht deze kleur met de pijltjes ernaast naar boven sturen.

Mogelijk moet je de waarden nog even aanpassen ook. De waarden die ik meestal gebruik zijn:

• • Snijden: Speed 15, Power Min/Max 45
  • Graveren: Speed 450, Power Min/Max 15

Tot slot kun je het bestand op een USB stick schrijven. Dat doe je door te kiezen voor 'Save RD File'. De Lasersnijder snapt namelijk alleen maar RD bestanden (misschien heb je al met de 3D printer gewerkt, die snapt alleen maar GCODE als je het je nog kunt herinneren).

Op de lasersnijder zit een handleiding over hoe je een bestand kunt snijden dat je op een USB stick gezet hebt.

Snijden kost iets minder dan een halve plank, dat is handig want wat je overhebt kan een ander weer makkelijk gebruiken. De plank kun je alvast gaan zoeken, zorg dat het een mooie rechte plank is. Roep even je docent erbij als je wilt gaan snijden.

De onderdelen kun je allemaal tegelijk uitsnijden, gaat er iets fout dan kun je ook een los onderdeel uitsnijden. Het slimst is dit onderdeel te kopieren in het tekenprogramma en te plakken in een nieuw document. Dit nieuwe document 'print' je vervolgens.

Basis van het doosje in elkaar zetten

De volgende onderdelen heb je nodig:

Het is niet nodig overal grote klodders lijm te kliederen, het mooist wordt het als je op de uiteinden van de 'tanden' wat kleine druppeltjes lijm aanbrengt. Bij de langere zijkantstukken en het hoge achterkantje hoef je nog geen lijm op de bovenzijden aan te brengen, dat wordt pas op het allerlaatst gelijmd.

Klap de zijden nu in elkaar, het is handig hiervoor vier handen (en bijbehorende armen) te hebben. Alles moet nu drogen, lees op de lijmpot hoe lang dit ongeveer duurt. Ook is het slim een elastiekje om het doosje te doen zodat de gelijmde onderdelen goed op elkaar geklemd zitten. Maak het dekseltje op dezelfde manier.

Let bij het doosje en het dekseltje goed op de richting van de scharnieren en dat deze recht zitten zodat ze later in elkaar passen.

Zet beide onderdelen nu even opzij zodat ze kunnen drogen en jij verder kunt.

Armpje in elkaar zetten

Hiervoor zijn de volgende onderdelen nodig:

De schroefjes kunnen wat afwijken van die op het plaatje natuurlijk, belangrijkste is dat de maat 2,5x12 is.

Lijm het stempeltje op het armpje, let erop dat de platte kant boven zit. Deze onderdelen zitten vrij strak in elkaar, ondanks dat de lijm niet helemaal droog is kun je wel verdergaan met de rest.

Lijm de druppelvormige onderdeeltjes aan elkaar en aan het armpje met een klein druppeltje lijm. Als het stempeltje naar links wijst (zoals op het plaatje), dan wijzen de druppeltjes naar rechts en zitten aan de achterkant van het armpje ... Zet het vervolgens ook nog vast met de schroefjes, dit is op zich overbodig (het zit tenslotte al vastgelijmd) maar zorgt ervoor dat het geheel extra stevig is op dit punt en precies op de juiste plaats zit.

DPDT Schakelaar solderen

Hiervoor zijn de volgende onderdelen nodig:

Zoals je ziet staan er twee soorten batterijhouders op het plaatje. Je hebt er maar een van nodig natuurlijk, het is slechts als voorbeeld.

Als er geen verschillende kleuren snoertjes zijn dan kun je natuurlijk ook gewoon het eerste stukje snoer pakken dat je tegenkomt en dit op maat knippen, de maten staan op het plaatje. Het is slim om ook dezelfde kleuren te gebruiken of in ieder geval te noteren welke kleuren je anders gebruikt, in deze hele handleiding worden deze kleuren namelijk aangehouden.

Strip ongeveer twee millimeter plastic weg en vertin de uiteinden van de snoertjes. Precies hetzelfde doe je met de snoertjes van de batterijhouder.

Nu even goed opletten: Zet de schakelaar naar links of naar rechts, je mag zelf kiezen. Deze positie noemen we voor het gemak ‘achterkant’ of ‘uit’. Voor het gemak en alle duidelijkheid zet je op de schakelaar nu een pijltje met merkstift naar de andere kant: ‘voorkant’ of ‘aan’. Op het plaatje zie je de onderkant van de schakelaar met daarbij letters bij de pootjes. Het is belangrijk dat wat hier de voorkant is, bij jou ook de voorkant is (vandaar die pijl … dat werkt wel zo makkelijk).

Nu de snoertjes en het solderen ervan. Steek de snoertjes die gesoldeerd moeten worden met de uiteinden in de gaatjes van de schakelaar. De uiteindjes kun je vervolgens een beetje omvouwen zodat het snoertje uit zichzelf al blijft zitten. Soldeer het vervolgens aan het metalen pootje van de schakelaar. Let er vooral goed op dat je geen contact maakt met andere snoertjes of pootjes.

• Bij de eerste twee is het dringen geblazen, er moeten namelijk twee snoertjes in een gaatje. In gaatje A gaat het rode draadje uit de batterijhouder en het korte rode snoertje.
• Nog een dubbele: zwarte draadje uit de batterijhouder (de min kant) en het korte zwarte snoertje. Deze mogen in gaatje B.
• In gaatje C gaat het paarse draadje, dit gebruiken we straks om de motor aan te sturen.
• In gaatje D gaat het groene draadje, dit gebruiken we ook om de motor aan te sturen.
• Gaatje E wordt bezet door het andere uiteinde van het zwarte draadje. Dit is vrij kort dus het is misschien even een klusje om het goed in het gaatje te krijgen. Gebruik eventueel een pincet of tangetje.
• Gaatje F tenslotte daar mag het korte gele draadje in.

Als alles goed is gegaan ziet het er ongeveer zo uit:

Motorunit in elkaar zetten

De volgende onderdelen heb je hiervoor nodig:

Ook moet de schakelaar met snoertjes helemaal klaar zijn.

Om te beginnen slopen we eens wat: De motor heeft twee witte asjes. Een ervan mag weg, dit is het asje aan de kant waar de koperen aansluitpuntjes zitten. Knip met een tangetje het witte asje af of trek het er gewoon vanaf als dat lukt. In het laatste geval het plastic graag bewaren: We kunnen de motorunit zo hergebruiken tenslotte ;-)

Schroef met de twee 3,5x20 schroeven het houten onderdeel op de motor. Deze moet aan de kant waar het asje nog aanwezig is. Ook moet de bovenkant van de schroef gelijk komen te liggen met het hout, het kan zijn dat je er even kracht voor moet zetten. Als de schroef erboven uitkomt dan gaan er dingen niet passen. In dat geval zul je het schroefgat moeten verzinken door er bijvoorbeeld met een houtboor een groter gat tot aan de helft van de houtdikte in te boren.

Als je schroeven hebt die goed schuin aflopen kun je ze goed in het hout draaien. Het is niet heel erg als er een stukje van de schroef aan de andere kant van de motor tevoorschijn komt.

Lijm het houtstuk met het gat op de bovenkant. Het gat moet aan de kant van het asje komen.

Van de schakelaar die je eerder gemaakt hebt mag je nu de moer afhalen, de schakelaar moet door het gaatje. Let op wat de voorkant is. Als het goed is past het precies! Mocht je door de schroefjes wat ruimte tekort komen kun je het gaatje wat groter vijlen.

De bovenkant van het kistje mag hier ook op. Voor extra stevigheid kun je nog een drupje lijm doen tussen de beide vlakken. Let er wel op dat alles recht zit … zeker als er eenmaal lijm tussenzit dan kun je hier geen wijzigingen meer in aanbrengen.

De eindschakelaar mag er nu op worden geschroeft. Aan de bovenkant gebruiken we daarvoor een 2,5x12 schroefje en aan de onderkant de 2,5x16 schroef. Die laatste komt er een beetje uit, maar zit daardoor wel fijn stevig. Let op wat de boven en onderkant is.

Het hout is dun en je draait de schroef er makkelijk veel te hard is. Vast is vast zeggen ze dan, oftewel draai hem precies zo aan dat alles goed op zijn plek blijft zitten ... Meer is niet nodig.

Even opletten: Op het plaatje zit de schakelaar misschien niet precies zoals bij jou. Gebruik gewoon de kleine gaatjes die ervoor gemaakt zijn en dan komt alles goed.

Ook grijpen we weer naar de soldeerbout. Op twee van de drie pootjes op de eindschakelaar komen snoertjes. Het is fijner om de pootjes eerst alvast te vertinnen, dat maakt het makkelijker om de snoertjes er op te solderen.

• Soldeer het rode korte snoertje (tuimelschakelaar pootje A) op het bovenste pootje van de eindschakelaar.
• Soldeer het korte gele snoertje (tuimelschakelaar pootje F) op het onderste pootje van de eindschakelaar.

Zoals je wel zult merken zit het zwarte ronde snoertje aardig in de weg en de rest misschien ook nog wel. Geeft niets, als ze goed gesoldeerd zijn dan kun je ze best een eind wegbuigen, zeker als je met zijn tweeen bent.

Als laatste moet de motor nu nog vast. Het paarse draadje mag aan de bovenste pool. Het groene draadje aan de onderste.

Testen, testen en nog eens testen

Als je nu het armpje op de motorunit zet dan werkt het in principe al wel. Natuurlijk kan het zijn dat je een fout gemaakt hebt; zou je dan de boel aanzetten dan heb je kans dat de kracht van de motor het armpje of de eindschakelaar kapot draait. Om dat te voorkomen testen we eerst of alles werkt zoals het moet.

Plak hiervoor op het witte asje een plakbandje en vul de batterijhouder met de juiste batterijen.

Je ziet nu het asje ronddraaien als alles goed is. Door de schakelaar van ‘Aan’ naar ‘Uit’ te bewegen zul je zien dat de as respectievelijk tegen de klok in en met de klok meedraait. Zo niet dan is er iets mis. Als dit tot zover in orde is dan de laatste test. Zet de schakelaar boven op in de ‘uit’ stand en druk de eindschakelaar in. De as moet nu stoppen met draaien. Als je de eindschakelaar ingedrukt houdt en de schakelaar bovenop van ‘uit’ naar ‘aan’ zet moet de as weer gaan draaien.

Als dit alles klopt mogen de batterijen er weer uit en kun je de laatste paar dingen doen. Het armpje mag nu op de as van de motor. Hiervoor heb je een 3,0x12 schroef nodig die je in het midden draait. Een druppeltje lijm in het houten gaatje waarin het asje komt is een handige extra maar hoeft op zich niet. Ook hier geld weer: vast is vast!

Mogelijk moet je het asje een beetje draaien met een tangetje want met de hand gaat het vrij zwaar. Let er even op dat het metaal van de eindschakelaar niet geplet wordt en nog vrij kan bewegen als je de arm heen en weer beweegt.

Zet tot slot de arm in de 'uit' positie. De punt van de 'druppel' moet de eindschakelaar dan volledig indrukken. De tuimelschakelaar bovenop moet ook in de 'uit' stand staan.

Eindassemblage

De motorunit mag nu op / in het kistje. Zorg er eerst voor dat al je snoertjes die je gesoldeerd hebt niet in de weg komen te liggen. Als je ze erg lang hebt gehouden en ze in de weg liggen kun je ze vastlijmen door ze met een lijmpistool een flinke klodder snot aan de bovenzijde vast te maken. Waarschijnlijk is dit niet nodig.

De batterijunit mag uiteindelijk met klittenband vastgezet worden, het is handig om nu alvast een zijde van het klittenband in het kistje vast te maken.

Doe wat druppeltjes lijm op de tanden van de motorunit en zet deze in het kistje.

Hier zie je ook de batterij erbij zitten, handig om te checken of alles past voordat je het vastzet. Je kunt elastiekjes gebruiken om de boel op elkaar te drukken terwijl het droogt.

Om het verhaal af te maken mag de andere kant er ook op. Steek een ijzeren staafje door de gaatjes van de scharniertjes. Een paperclip die je recht hebt gemaakt is hier bijzonder geschikt voor. Let even op als je de pootjes verbuigt: De scharniertjes zijn klein en kunnen breken als je de paperclip hieromheen buigt. Gebruik liever een puntbektangetje.

Zorg ervoor dat de schakelaar op uit staat en doe de batterijen in de houder. Mogelijk drukt het armpje de eindschakelaar nog uit, maar de kans is groot dat deze al goed stond. De batterijhouder krijgt nu ook een stuk klittenband en wordt in het kistje geplakt.

Klaar!